Ngày nay, việc sử dụng thực phẩm chức năng đã trở thành thói quen của nhiều người nhằm bổ sung các nhóm chất, tăng cường sức khỏe hay phòng ngừa bệnh tật. Tuy nhiên, nhiều nghiên cứu cho thấy không phải cứ bổ sung nhiều là tốt. Nếu dùng sai cách hoặc lạm dụng quá mức, một số loại thực phẩm chức năng tưởng chừng “vô hại” lại có thể gây ra những tác động tiêu cực, đặc biệt là đối với não bộ – cơ quan trung tâm của hệ thần kinh.
Theo cảnh báo từ các bác sĩ, có ít nhất 3 loại thực phẩm chức năng phổ biến cần đặc biệt lưu ý: kẽm, vitamin A và vitamin D. Đây đều là những dưỡng chất cần thiết cho cơ thể, nhưng khi sử dụng không đúng liều lượng, chúng có thể trở thành “con dao hai lưỡi”, gây ra nhiều rủi ro cho trí nhớ, thần kinh cũng như sức khỏe tổng thể.
1. Bổ sung thực phẩm chức năng chứa kẽm quá mức – Nguy cơ rối loạn hấp thụ đồng
Kẽm đóng vai trò quan trọng trong việc tăng cường miễn dịch, hỗ trợ phát triển tế bào nhằm thúc đẩy quá trình chữa lành vết thương. Nhiều người chọn bổ sung kẽm khi cảm thấy mệt mỏi, suy giảm sức đề kháng hoặc muốn cải thiện da, tóc và móng.
Tuy nhiên, theo các chuyên gia, việc sử dụng kẽm quá nhiều có thể gây gián đoạn quá trình hấp thụ đồng – một khoáng chất quan trọng cho hoạt động thần kinh. Khi cơ thể thiếu đồng, nguy cơ gặp phải các vấn đề như:
- Rối loạn thần kinh ngoại biên
- Suy giảm trí nhớ và giảm khả năng tập trung
- Tăng nguy cơ thoái hóa thần kinh
Bác sĩ khuyến cáo, lượng kẽm trung bình cho người trưởng thành chỉ khoảng 8–11mg/ngày, và chỉ nên bổ sung thêm khi có chỉ định y tế. Thay vì lạm dụng viên uống, bạn có thể bổ sung kẽm từ hải sản, thịt đỏ, hạt ngũ cốc nguyên cám để vừa an toàn vừa cân bằng dưỡng chất.
2. Vitamin A – Lợi bất cập hại nếu dùng thực phẩm chức năng sai cách
Vitamin A là dưỡng chất quen thuộc, nổi tiếng với vai trò duy trì thị lực, tăng cường miễn dịch, bảo vệ làn da và các tế bào niêm mạc. Nhiều sản phẩm thực phẩm chức năng chứa vitamin A thường được quảng cáo giúp mắt sáng, đẹp da hay tăng cường sức khỏe.
Tuy nhiên, sử dụng vitamin A quá liều trong thời gian dài có thể gây ngộ độc gan, rối loạn thần kinh và tổn thương não bộ. Một số biểu hiện thường gặp của tình trạng thừa vitamin A gồm:
- Đau đầu, chóng mặt, buồn nôn
- Rụng tóc, da khô và nứt nẻ
- Suy giảm khả năng tập trung
- Trong trường hợp nặng có thể gây tổn thương xương và gan
Các bác sĩ nhấn mạnh rằng, lượng vitamin A cần thiết cho người trưởng thành chỉ khoảng 700–900 mcg/ngày. Vì vậy, bạn nên ưu tiên bổ sung vitamin A thông qua thực phẩm tự nhiên như cà rốt, khoai lang, bí đỏ, gan động vật, sữa và trứng thay vì quá phụ thuộc vào viên uống.
3. Vitamin D – Thực phẩm chức năng không phải càng nhiều càng tốt
Vitamin D giữ vai trò thiết yếu trong việc hấp thụ canxi, duy trì sức khỏe xương và phòng ngừa loãng xương. Ngoài ra, nhiều nghiên cứu cho thấy vitamin D còn có liên quan đến chức năng thần kinh và tâm trạng.
Tuy nhiên, nếu bổ sung vitamin D quá nhiều, cơ thể sẽ rơi vào tình trạng tăng canxi huyết, gây ra nhiều hệ lụy nghiêm trọng như:
- Vôi hóa mạch máu và mô mềm
- Sỏi thận, suy giảm chức năng thận
- Rối loạn hoạt động của não bộ, dễ lo âu và mệt mỏi
Liều khuyến nghị vitamin D cho người trưởng thành là 600–800 IU/ngày, tùy độ tuổi và tình trạng sức khỏe. Để an toàn, bạn nên kiểm tra nồng độ vitamin D trong máu trước khi bổ sung. Ngoài thực phẩm chức năng, hãy tận dụng ánh nắng sáng và bổ sung thực phẩm giàu vitamin D như cá hồi, trứng, sữa, ngũ cốc nguyên hạt.
Thực phẩm chức năng là giải pháp hữu ích giúp bù đắp khoảng trống dinh dưỡng, nhưng không thay thế được chế độ ăn cân bằng. Lạm dụng kẽm, vitamin A hay vitamin D không chỉ không mang lại lợi ích mà còn có thể gây hại cho gan, thận và đặc biệt là não bộ.
Để bảo vệ sức khỏe lâu dài, bạn nên:
- Tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi bổ sung bất kỳ loại thực phẩm chức năng nào.
- Tuân thủ liều lượng khuyến nghị, tránh tâm lý “càng nhiều càng tốt”.
- Ưu tiên dinh dưỡng từ thực phẩm tự nhiên và sinh hoạt lành mạnh.
- Chọn sản phẩm bổ sung từ thương hiệu uy tín, được kiểm chứng chất lượng như KG Pharma để đảm bảo an toàn.
Hãy là người tiêu dùng thông minh, sử dụng thực phẩm chức năng đúng cách để chăm sóc toàn diện cho cơ thể và giữ gìn sức khỏe não bộ.